Perakendede ‘cirodan kira payı’ modeli yayılıyor

Perakendede ‘cirodan kira payı’ modeli yayılıyor

Perakende sektörü zor günleri dayanışma içinde aşmaya çalışıyor. Kirasını ödemekte zorlanan bazı markalar için cirodan pay modeli yaygınlaşıyor. Bu modele göre perakendeci kira yerine AVM’ye cirosundan yüzde 5 ila 7 pay veriyor.

İrem ÇETİNGÖZ

Perakendede sıkıntı yaşamaya başlayan bazı markalar kira yerine cirodan pay modeline geçiyor. Sektör zor günleri dayanışma içinde aşmaya çalışırken bu modelin markaların ayakta kalması için AVM’lerin yardım eli uzatması olduğu belirtiliyor.

Perakendede yaşanan sıkıntının birçok nedeni var. Son dönemde piyasada nakit akışının azalması, döviz kurundaki hızlı artış, kârlılıkların hızla düşmesi ve e-ticaretin sektörün dinamiklerini değiştirmesi bunlardan birkaçı... Sektör temsilcileri bu ortamda, alışveriş merkezlerinin ayakta durmakta zorlanan bazı perakendecilere destek olmak için cirodan kira payı modelini kabul ettiğini belirtti.

Zor durumda olan her markaya destek veriliyor

Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü, son dönemde kiracılarla AVM yatırımcılarının bir araya gelerek bu konuda toplantılar yaptıklarını, AVM’lerin perakendecilere yardımcı olduğunu söyledi. Dövizin çok yükseldiği ve işlerin iyi gitmediği bu dönemde AVM’lerin perakendecilerden kira yerine cirodan pay aldığını belirten Belgü, “Biz gelinen noktada alınan kiranın ciro ile oranını takip ediyoruz. Ciro içinde kiranın payı perakendecinin yaşayabilmesine imkan sağlamayacak bir seviyeye çıkarsa, farklı modellerde perakendeciye destek oluyoruz. Bazı AVM’ler bu uygulamaya geçti. Tamamen ticari bir karar. İyi iş yapan ve iyi yerde olan AVM’ler sabit kiralarını almaya devam ediyor” dedi. Perakendecilerin sıkıntı yaşadığı noktada AVM’lerin cirodan yüzde 5 ila 7 pay alma uygulamasını hayata geçirdiğini söyleyen Belgü, ziyaretçi sayılarında ve cirolarında sorun olan her markaya bu desteğin verildiğini kaydetti. Belgü, bu sayede AVM’lerin boşalmasının önüne geçildiğini ve sektörde çarkların dönmeye devam edebildiğini aktardı.

Ciro-kira sözleşmeleri yaparken yüzdenin önemli olduğuna dikkat çeken Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, ciroların ne kadarlık yüzdesinin verileceğinin iyi hesaplanması gerektiğini söyledi. Öncel, aksi durumda perakendecinin kira bedelinden fazlasını ödeme durumunda kalabileceğini kaydetti.

“Bir mecburiyet modeli”

Silk&Cashmere CEO’su Ayşen Zamanpur, ‘cirodan kira payı’ modelinin bir mecburiyet sonrası ortaya çıktığını vurguladı. Bu konuda yıllardır markaların AVM’ler ile konuştuğunu belirten Zamanpur, markaların hep cirosuna göre kirayı ödemek istediklerini fakat AVM yatırımcılarının bunu kabul etmediğini anlattı. Şimdi gerek ekonomik daralma, döviz kurundaki anormal artış ve dengesizlik, gerek birçok markanın zorluğa düşmesi, gerek yabancı markaların Türkiye’de operasyonlarını kapatmaya yönelmelerinin AVM’lerin durumu biraz daha net kabul etmelerine neden olduğunu vurgulayan Zamanpur, e-ticaretin de ciddi şekilde artışının perakendede mağazaların kapanmasına yansıdığını ifade etti. Amerika’da geçen yıl altı bin mağazanın kapandığına dikkat çeken Zamanpur, “Bu yıl da aynı rakam bekleniyor. ABD’de 2021’de mağaza sayısında yüzde 40 küçülme bekleniyor. Küçülme her zaman kötü değildir. Bunu bıçak kemiğe dayanmadan, erken görmek, mağaza açarken temkinli olmak gerekir. Kâr yapmayan noktalardan duygusallığı bırakıp hemen çıkmak gerekir. AVM ve markalar Türkiye’de hem didişir hem de çok iletişim içinde olur. Bazı AVM’ler bizler daha istemeden durumu anlar, bize destek verir. AVM ve markalar aynı network içinde” diye konuştu.

“Perakendeci maliyet artışını öngöremedi”

İstinye Park AVM Genel Müdürü Uğur Berk, elde ettiği ciro ile kirasını ödemekte zorlanan markaların bu modele geçiş yaptıklarını söyledi. Bu durumun genel anlamda yatırımcıların profiline göre değişkenlik gösterdiğini belirten Berk, markaların kapanmaması adına belli yerlerde bu modelin uygulanmaya başladığını kaydetti. Berk, şöyle devam etti: “Perakendede personel, kira ve mal maliyeti olmak üzere üç ana gider var. Mal maliyeti vergilerle, kiralar da euro ve doların ciddi yükselmesiyle artıyor. Personel gideri de asgari ücrete bakıldığında geçen yıla göre bu yıl yüksek seyrediyor. Perakendeciler ciddi öngörülemeyen gider karmaşası içinde kaldı.”

kaynak:Dünya Gazetesi

Turizm gelirlerinde yüzde 30 artış

Turizm gelirlerinde yüzde 30 artış

Turizm geliri nisan, mayıs ve haziran aylarından oluşan II. çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 30,1 artarak 7 milyar 44 milyon 591 bin dolar oldu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Nisan-Haziran 2018'i kapsayan "Turizm İstatistikleri" raporunu açıkladı. 

Turizm geliri nisan, mayıs ve haziran aylarından oluşan II. çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 30,1 artarak 7 milyar 44 milyon 591 bin dolar oldu. Turizm gelirinin (cep telefonu dolaşım ve marina hizmet harcamaları hariç) yüzde 84,7’si yabancı ziyaretçilerden, yüzde 15,3’ü ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edildi.

Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile organize etmektedirler. Bu çeyrekte yapılan harcamaların 5 milyar 463 milyon 809 bin dolarını kişisel harcamalar, 1 milyar 580 milyon 782 bin dolarını ise paket tur harcamaları oluşturdu.

Kişi başı ortalama harcama

Bu çeyrekte yabancıların ortalama harcaması 602 dolar, yurt dışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 885 dolar oldu.

Ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 2018 yılı II. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 24,9 artarak 11 milyon 67 bin 987 kişi oldu. Bunların yüzde 89’unu 9 milyon 855 bin 102 kişi ile yabancılar, yüzde 11’ini ise 1 milyon 212 bin 885 kişi ile yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturdu.

Turizm giderinde yüzde 19'luk yükseliş

Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 19 artarak 1 milyar 650 milyon 276 bin dolar oldu. Bunun 1 milyar 421 milyon 872 bin dolarını kişisel, 228 milyon 404 bin dolarını ise paket tur harcamaları oluşturdu.

Yurt dışına çıkışlar azaldı

Bu çeyrekte yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4,4 azalarak 2 milyon 194 bin 58 kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 752 dolar olarak gerçekleşti.

kaynak:Dünya Gazetesi

Dış ticaret açığı haziranda 5.5 milyar dolar

Dış ticaret açığı haziranda 5.5 milyar dolar

Haziran ayında dış ticaret açığı yüzde 9,1 azalarak 5 milyar 497 milyon dolara geriledi. 6 aylık 'açık' yüzde 31,6 artışla 40,74 milyar dolara yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2018 yılı Haziran ayında, 2017 yılının aynı ayına göre yüzde 1,3 azalarak 12 milyar 954 milyon dolar, ithalat yüzde 3,8 azalarak 18 milyar 451 milyon dolar olarak gerçekleşti. Haziran ayında dış ticaret açığı yüzde 9,1 azalarak 5 milyar 497 milyon dolara geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2017 Haziran ayında yüzde 68,5 iken, 2018 Haziran ayında yüzde 70,2'ye yükseldi.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2018 Haziran ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 2,1, ithalat yüzde 5,5 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2018 yılı Haziran ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 0,8, ithalat yüzde 3,3 azaldı.

İlk yarıda ticaret açığı yüzde 32 arttı

Ocak-Haziran döneminde ihracat yüzde 6,3 artışla 82,22 milyar dolara yükselirken, ithalat yüzde 6,3 artışla 82,22 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı 6 ayda yüzde  31,6 artışla 40,74 milyar dolara yükseldi.

Avrupa Birliği’ne ihracat yüzde 6,4 arttı

Avrupa Birliği’ne (AB-28) yapılan ihracat, 2017 yılının aynı ayına göre yüzde 6,4 artarak 6 milyar 630 milyon dolar olarak gerçekleşti. AB’nin ihracattaki payı 2017 Haziran ayında yüzde 47,5 iken, 2018 Haziran ayında yüzde 51,2 oldu.

En fazla ihracat yapılan ülke Almanya 

Almanya'ya yapılan ihracat 2018 Haziran ayında 1 milyar 308 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 882 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 815 milyon dolar ile İtalya ve 627 milyon dolar ile ABD takip etti.

İthalatta ilk sırayı Çin aldı

Çin'den yapılan ithalat, 2018 yılı Haziran ayında 1 milyar 838 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 794 milyon dolar ile Rusya, 1 milyar 793 milyon dolar ile Almanya ve 1 milyar 149 milyon dolar ile ABD izledi.

Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ihracatı içindeki payı yüzde 3,2 

Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.3 sınıflaması içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Haziran ayında ISIC Rev.3’e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 94,3’tür. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 3,2, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise yüzde 37,6 olarak gerçekleşti.

Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ithalatı içindeki payı yüzde 13,6 

İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 79,9’dur. Haziran ayında yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzde 13,6, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise yüzde 42,6 oldu.

kaynak:Dünya Gazetesi

Mobilya sektörü yüzde 6 daraldı

Mobilya sektörü yüzde 6 daraldı

Mobilya sektörü, yılın ilk yarısında yüzde 5,8 oranında küçülme yaşadı. Küçülmedeki en önemli etken ham maddeye yapılan zamların nihai ürünün satış fiyatına yansıtılamaması oldu. MOSDER Yönetim Kurulu Başkanı Öztaşkın, ilk 6 ayda sektörde çalışan kişi sayısında azalmaya gidildiğini bildirdi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, mobilya sektörü 2018 yılının ilk 6 aylık döneminde yüzde 5,8 oranında küçüldü.

Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Öztaşkın, yılın ilk yarısını değerlendirdiği açıklamasında “2018 yılının ilk yarısına baktığımızda mobilya sektörünün yaklaşık yüzde 5,8 oranında küçüldüğünü görüyoruz.

Sektörlerin büyük bir kısmında büyüme yaşanırken, ekonomimizin lokomotif sektörlerinin başında gelen mobilya sektörünün küçülmesi bizleri endişelendiriyor. Bu küçülmenin başlıca nedenleri arasında KDV indiriminin sona ermesini ve üst üste gelen ham madde zamlarını gösterebiliriz. Yeni yönetim kadrolarıyla birlikte kararların daha hızlı alınabildiği bir döneme giriş yapmış olduk. Belirsizliklerin ortadan kalkması, iş dünyası için yılın ikinci yarısının kazanılması anlamına geliyor. Yeni sistemle birlikte, birçok konuda daha hızlı ve etkin bir şekilde yol alacağımıza inancımız tam. Bu dönemin KDV indiriminin gündeme alınması noktasında da pozitif bir etki yaratacağını düşünüyoruz. 2017 yılında uygulanan ve yaklaşık 8 ay süren KDV indirimi, mobilya sektöründe ticareti yüzde 40 oranında artırarak, önemli bir büyüme sağlamıştı. KDV indiriminin yeniden gündeme alınmasıyla mobilya sektöründeki küçülmenin önüne geçileceğini düşünüyoruz.” dedi.

Çalışan sayısında azalma yaşanıyor

Mobilya sektöründe yaşanan duraklamayla birlikte şirketlerin işçi sayılarını azaltmaya başladığını ifade eden Öztaşkın, “Geçtiğimiz yıl KDV indirimiyle birlikte artan talepler sektörde ek istihdam olanakları yaratmıştı. Bu vesileyle yaklaşık 100 bin kişi sektöre dahil olmuştu. 2018’in ilk altı ayına baktığımızda ise mobilya sektöründeki şirketlerin çalışan sayılarında azalmaya gittiğini görüyoruz. Ciroları her geçen gün düşen firmalarımız, sektörde ayakta kalabilmek ve kendilerine uygulanan ham madde zamlarını tüketicilere yansıtmamak adına direnç gösteriyor.” dedi.

Sektörde iyileşmenin KDV oranının yüzde 8’e sabitlenmesiyle mümkün olduğunu belirten Öztaşkın, sektörün çatı kuruluşu olarak, konuyla ilgili gelişmelerinin takipçisi olacaklarının altını çizdi.

kaynak:Dünya Gazetesi

Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 13.4'e yükseldi

Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 13.4'e yükseldi

Merkez Bankası, yüzde 8.4 olan yıl sonu için enflasyon tahminini yüzde 13.4'e yükseltti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB),  yılın üçüncü enflasyon raporunu açıkladı. 2018 yıl sonu için yüzde 8.4 olan enflasyon tahmini 5 puanlık revizyona gidilerek yüzde 13.4'e çekildi.  2019 yıl sonu TÜFE tahmini yüzde 6,5'ten yüzde 9,3'e yükseltilirken, 2020 yıl sonu TÜFE tahmini  yüzde 6,7 olarak gerçekleşti. Öte yandan TCMB, 2018 yıl sonu gıda enflasyon tahminini yüzde 7'den yüzde 13'e ve ham petrol fiyat tahminini 68 dolardan 73 dolara yükseltti. 

TCMB Başkanı Murat Çetinkaya, enflasyonun yüzde 70 olasılıkla 2018 sonunda orta noktası yüzde 13,4 olmak üzere yüzde 12,5 ile yüzde 14,3 aralığında gerçekleşeceğini öngördüklerini açıkladı. Çetinkaya, "Petrol ve TL cinsi ithalat fiyatları varsayımında yukarı yönlü güncelleme +2,3 puan; gıda fiyatları varsayımındaki yukarı yönlü güncelleme +1,4 puan ve ÖTV artışı sonucu alkollü içecek fiyatlarındaki artış +0,1 puan olarak öngörüldü" dedi.

TCMB Başkanı, "Enflasyonun 2019 yıl sonunda yüzde 9,3’e geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanacağı öngörülmektedir. 2020 yılında  ise enflasyonun %6,7 olacağını öngörüyoruz" dedi.

Enflasyon raporuna ilişkin sunum yapan TCMB Başkanı Murat Çetinkaya'nın açıklamalarından satır başları şöyle:

- Küresel büyüme yılın ilk yarısında istikrar kazandı ve gücünü korumaya devam etti.

- 2018 yılının ikinci çeyreğinde küresel finansal piyasalarda dalgalanmalar artarken, Türkiye'nin risk pirimi ile döviz kurlarına dair göstergeler diğer gelişmekte olan ülkelere göre olumsuz bir seyir izledi.

- Sıkılaşan finansal koşullara paralel olarak kredilerin büyüme hızı ikinci çeyrekte gerilemeye devam etti.

- İktisadi faaliyet yurt içi talepteki yavaşlamaya bağlı olarak ikinci çeyrek itibarıyla dengeleme eğilimine girerken, turizmdeki güçlü toparlanmanın katkısıyla net ihracatın büyümeye desteği sürdü.

- Toplam talep koşullarının enflasyon üzerindeki etkisi ikinci çeyrek itibarıyla kademeli olarak zayıflamaya başlamakla birlikte, maliyet yönlü baskılar ve bozulan fiyatlama davranışları enflasyon görünümünü olumsuz etkiledi.

- Enflasyona ilişkin riskleri sınırlamak amacıyla ikinci çeyrekte güçlü bir parasal sıkılaştırma yapıldı, para politikası operasyonel çerçevesine ilişkin sadeleşme süreci haziran ayı itibarıyla tamamlandı.

- Parasal sıkılaştırma ve Türkiye'nin risk priminde gözlenen artış, kur takası faizlerinin tüm vadelerde yükselmesine neden oldu.

- Küresel risk iştahındaki bozulmanın yanı sıra yurt içi gelişmelerin de etkisiyle tl'nin ima edilen oynaklığı önemli ölçüde yükseldi.

- İkinci çeyrekte ticari kredi büyümesi yavaşlarken, finansal koşullar belirgin şekilde sıkılaştı.

- Fiyatlama davranışına ilişkin takip edilen göstergeler, ekonomik birimlerin fiyat artırma eğiliminin güçlendiğine işaret ediyor.

-İkinci çeyreğe dair açıklanan veriler, iktisadi faaliyetin yavaşlayarak dengelenme sürecine girdiğine işaret ediyor.

- Net ihracatın dönemlik büyümeye etkisi artırıcı yönde gerçekleşti.

- İktisadi faaliyetteki dengelenme eğiliminin yakın dönemse istihdam ve işsizlik verilerine de yansımaya başladığı görülüyor.

- Yılın ikinci yarısında mal ve hizmet ihracatının büyümeye desteğini sürdürerek cari işlemler dengesini olumlu etkilemeye devam etmesi bekleniyor.

- Yılın ikinci yarısında mal ve hizmet ihracatının büyümeye desteğini sürdürerek cari işlemler dengesini olumlu etkilemeye devam etmesi bekleniyor.

- Petrol fiyat tahmini 2018 için 68 dolardan 73 dolara revize edildi

- Petrol fiyat tahmini 2019 için 65 dolardan 73 dolara revize edildi

- Gıda enflasyonunu bu yıl için yüzde 7'den yüzde 13'e revize ettik.

- İthal fiyatları tahminini bu yıl için yüzde 4,8'den yüzde 6,3'e revize ettik.

-  Enflasyonun yüzde 70 olasılıkla 2018 sonunda orta noktası yüzde 13,4 olmak üzere yüzde 12,5 ile yüzde 14,3 aralığında gerçekleşeceği öngörülmektedir.

- Enflasyonun yüzde 70 olasılıkla 2019 sonunda orta noktası yüzde 9,3 olmak üzere yüzde 7,6 ile yüzde 11,0 aralığında gerçekleşeceği öngörülmektedir.

SORU – CEVAP BÖLÜMÜ

Çıktı açığı ve enflasyona etkileri açısından baktığımızda 3.çeyrekte negatife geçiyor ve 4 çeyrek negatifte kalıyor.

İç talepteki yavaşlama sinyallerinin belirginleştiğini görüyoruz.

İç talep etkilerini özellikle son çeyrekte görmeye başlayacağız.

Enflasyonda ulaşılan yüksek seviye ve artan küresel riskler dikkate alındığında, mevcut durumda enflasyonla mücadelede ödünleşimlerin azaltılması ve ekonomimizin dayanıklılığının desteklenmesi bakımından maliye politikasının ve makroihtiyati politikaların dengelenme sürecine vereceği katkı kritik önem taşımakta.

Bu noktada, para ve maliye politikası arasındaki eşgüdümün güçlendirilmesi açısından çeşitli etkileşim kanallarının ve iyileştirme alanlarının ortaya konulduğu kutu çalışmamızı okumanızı tavsiye ediyorum.

Para politikasının öngörülebilirliğini kademeli artırma stratejimizin bir parçası olarak, raporda özellikle risk analizi çerçevesini zenginleştirmeye gayret ettik.

Önümüzdeki dönemde temel olarak fiyatlama davranışlarını, küresel risk iştahındaki gelişmeleri, maliye politikasının dengelenme sürecine katkısını ve para politikasının gecikmeli etkilerini yakından takip ediyor olacağız.

Öngördüğümüz temel senaryodan bir sapma olması durumunda enflasyon görünümündeki değişime bağlı olarak para politikası duruşu gözden geçirilebilecektir.

Beklentiler elbette para politikası kararlarının bir bileşenidir, ancak tek bileşeni değil.

OVP çalışmalarına her zaman olduğu gibi mb'nin katkısı talep edildiğinde, politika yapıcılarla elbette paylaşacağız.

Son kararımızda orta vadeli duruşumuzda söylemi daha net hale getirdik, uzun süre para politikasında sıkı duruşun devam edeceğini söyledik, ilave sıkılaştırma gerekiyorsa kurul tereddüt etmeden gerçekleştirecektir.

Finansal aktarım belli bir gecikmeyle etki ediyor, bu etkileri görmeye devam ediyoruz, bu gecikmeli etkilerin takip edilmesinin önemi değerlendirildi.

Yeniden yapılandırmada bir miktar artış olduğunu gözlemliyoruz, bugün itibarıyla dikkat çekici veya sinyal veren bir risk olmadığı kanaatindeyiz.

kaynal:Dünya Gazetesi